Jarosław Petrus: Metro w Warszawie – 20 lat działalności dla miasta i jego mieszkańców

Streszczenie: Mija właśnie 20 lat, od kiedy oddano do użytku warszawiaków pierwsze stacje metra, środka transportu, który znacząco wpłynął na sposób przemieszczania się mieszkańców stolicy. Jest to dobra okazja, aby przypomnieć jak powstawało warszawskie metro i przybliżyć tajniki jego funkcjonowania.

Warszawski system kolei podziemnej składa się z dwóch linii: M1 i centralnego odcinka M2. Chociaż warszawskie metro ma tylko i aż 20 lat, to pierwsza uchwała o jego budowie została podjęta już w 1925 roku. Niestety kryzys  oraz wybuch II wojny światowej zniweczył plany budowy, do których  powrócono w 1951 roku. Jednak i tym razem inwestycja nie została zakończona – budowę zarzucono w 1957. Dopiero w roku 1983 na mocy rządowej uchwały budowa metra ruszyła ponownie.

Pierwsze stacje linii M1 oddano do użytku w 1995 roku a budowa całości pierwszej linii zakończyła się trzynaście lat później. W 2010 roku rozpoczęto budowę centralnego odcinka drugiej linii przebiegającej pod Wisłą. Prace ukończono w 2015 roku. Obecnie z komunikacji podziemnej korzysta około 500 000 pasażerów dziennie, uznając ją za najszybszy i najwygodniejszy sposób przemieszczania  się po stolicy, a władze spółki Metro Warszawskie widząc ogromne zainteresowanie tym środkiem transportu dokładają wszelkich starań, by ciągle podnosić komfort i bezpieczeństwo jazdy pasażerów.

Krzysztof Stypuła, Krzysztof Kozioł: Doświadczenia z metra w Warszawie w zakresie ochrony budynków i ludzi w budynkach przed drganiami

Streszczenie:  Artykuł dotyczy problemu wpływu drgań generowanych przez metro na blisko położone budynki i na ludzi w tych budynkach. Wymieniono ustawy, wytyczne oraz uregulowania normowe dotyczące tych zagadnień. Podano algorytm ochrony budynków i ludzi w budynkach opracowany na podstawie doświadczeń z funkcjonowania metra w Warszawie. Wymieniono techniczne sposoby obniżenia poziomu drgań generowanych przez metro oraz przedstawiono metodykę zastosowaną podczas projektowania wibroizolacji nawierzchni szynowej na bielańskim odcinku I linii metra w Warszawie. Na koniec podano wnioski dotyczące możliwości wykonania metra w Krakowie z uwagi na wpływy dynamiczne na budynki (w tym budowle zabytkowe) oraz na ludzi przebywających w tych budynkach. Przykłady wielu historycznych miast, w których funkcjonuje komunikacja podziemna świadczą o tym, że metro nie stanowi zagrożenia dla zabytków oraz zabytkowego charakteru tych miast. Metro jest „ekologicznym” środkiem transportu. Jedyne zanieczyszczenie jakie emituje na zewnątrz stanowią drgania generowane przejazdami pociągów.
Prawidłowe zaprojektowanie wibroizolacji pozwala wyeliminować problem nadmiernego wpływu drgań metra na budynki i na ludzi w budynkach, nawet w przypadku metra płytkiego, tak jak to ma miejsce w Warszawie. Można zatem przyjąć, że w przypadku budowy metra w Krakowie problem drgań może zostać z powodzeniem rozwiązany, a krakowskie zabytki ani mieszkańcy Krakowa nie ucierpią z tego powodu.

Wojciech Grodecki, Anna Siemińska-Lewandowska: Metody budowy tuneli metra w gruntach

Streszczenie: W artykule omówiono metody budowy tuneli metra – szlakowych i stacyjnych w gruntach. Wobec istniejących planów rozbudowy II linii metra w Warszawie, a także perspektywy podjęcia prac nad budową metra w innych miastach Polski, takich jak Wrocław czy Kraków, przedstawiono zalety rozwiązania podziemnego w stosunku do naziemnego transportu miejskiego. Opisano sposoby wykonania stacji i szlaku w zwartej zabudowie miejskiej z wykorzystaniem metod odkrywkowych, takich jak metoda mediolańska (inaczej nazywana stropową) oraz berlińska. Krótko przedstawiono metody opanowywania wody gruntowej. Jako alternatywę do budowy tuneli szlakowych metra metodami odkrywkowymi opisano metody zmechanizowane drążenia tuneli tarczami. Krótko przedstawiono schematy pracy i działania tarczy zawiesinowej (slurry shield) i wyrównywanych ciśnień gruntowych (EPB). Podano również schematy i przykłady podziemnych stacji metra budowanych na obszarach silnie zurbanizowanych.

Krzysztof Stypuła, Tadeusz Tatara: Wybrane wyniki badań wpływu drgań tramwajowych na budynki w Krakowie

Streszczenie:  W pierwszej części artykułu przedstawiono badania drgań wybranych zabytkowych budynków zlokalizowanych w centrum Krakowa. Źródłem drgań były przejazdy tramwajów różnych typów. Oceniano szkodliwość zarejestrowanych drgań na konstrukcje budynków oraz na ludzi w nich przebywających według procedur opisanych w polskich normach. Badania wykazały znaczący wpływu drgań na konstrukcję budynku zabytkowego w zależności od typu tramwajów wzbudzających drgania. Po zastosowaniu wibroizolacji, dobranej na podstawie symulacji numerycznych, poziom drgań uległ istotnej redukcji. W pracy oceniono także wpływ drgań pochodzenia komunikacyjnego na ludzi. Wykazano przekroczenia granic odczuwalności drgań przez ludzi w budynkach. Druga część artykułu dotyczy oceny skuteczności zastosowanego rozwiązania konstrukcyjnego toru tramwajowego z uwagi na poziom wzbudzanych drgań i ich szkodliwości na konstrukcję budynku mieszkalnego zlokalizowanego w bezpośrednim sąsiedztwie linii tramwajowej. Pomiary drgań budynku wykonane zostały przed i po remoncie torowiska. Oceniano także wpływ prędkości przejazdów różnego typu tramwajów na poziom drgań wzbudzanych w murowym budynku mieszkalnym. Podano opisy matematyczne zależności maksymalnych wartości składowych poziomych i składowej pionowej przyspieszeń drgań mierzonych w budynku w poziomie terenu od prędkości przejazdów tramwajów oraz współczynniki linii trendu.  

Andrzej Szarata: Metodyka badań strategicznych wariantów rozwoju systemu transportu zbiorowego w obszarach zurbanizowanych

Streszczenie:  Artykuł przedstawia procedurę analizy projektów infrastrukturalnych, jaka powinna towarzyszyć rozbudowie systemu transportowego obszarów zurbanizowanych. W ramach artykułu zdefiniowano pojęcie projektów rozwojowych oraz wskazano na proces ich powstawania, począwszy od koncepcji programowej, a skończywszy na analizie wielowariantowej. Podkreślono rolę wariantu bazowego i konieczność jego precyzyjnego zdefiniowania, aby prowadzone analizy porównawcze miały właściwe odniesienie. Ważną rolę pełnią tutaj transportowe modele symulacyjne, które pozwalają na testowanie i wybór pożądanego rozwiązania. W artykule przedstawiono strukturę najczęściej stosowanych modeli czterostadiowych, ze szczególnym uwzględnieniem roli Kompleksowych Badań Ruchu w procesie ich powstawania. Niebagatelną rolę pełni również proces weryfikacji modelu i ocena jego jakości. Zwrócono również uwagę na możliwość zastosowania modułów kalibrujących, lecz podkreślono niebezpieczeństwa płynące z ich bezkrytycznej aplikacji. W podsumowaniu odniesiono się do procedury wyboru wariantu optymalnego i wskazano na zastosowanie procedury analiz wielokryterialnych, jako narzędzia wspomagającego proces decyzyjny.