W dniach 29 listopada ÷ 01 grudnia 2023 roku w Zakopanem odbyła się XXII Konferencja Naukowo-Techniczna „NOWOCZESNE TECHNOLOGIE I SYSTEMY ZARZĄDZANIA W TRANSPORCIE SZYNOWYM NOVKOL”, zorganizowana przez Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Komunikacji Rzeczpospolitej Polskiej Oddział w Krakowie we współpracy z Politechniką Krakowską – Katedrą Dróg, Kolei i Inżynierii Ruchu, PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. oraz Małopolską Okręgową Izbą Inżynierów Budownictwa w Krakowie.Obrady konferencji odbywały się w Hotelu Nosalowy Dwór Resort & Spa.
Konferencja została objęta Patronatem Honorowym przez Andrzeja Adamczyka – Ministra Infrastruktury; Łukasza Kmitę – Wojewodę Małopolskiego; Witolda Kozłowskiego – Marszałka Województwa Małopolskiego; Ignacego Górę – Prezesa Urzędu Transportu Kolejowego; Tadeusza Rysia – Przewodniczącego Państwowej Komisji Badania Wypadków Kolejowych; Andrzeja Szaratę – Rektora Politechniki Krakowskiej, Ireneusza Merchel – Prezesa Zarządu PKP Polskie Linie Kolejowe S.A.; Mariusza Dobrzenieckiego – Prezesa Krajowej Rady Polskiej Izby Inżynierów Budownictwa, Adama Wielądka – Honorowego Przewodniczącego UIC; Jacka Pasia – Prezesa Stowarzyszenia Inżynierów i Techników Komunikacji RP.
W pracach Komitetu Naukowego konferencji uczestniczyli: dr hab. inż. Danuta Bryja, prof. PWr (Politechnika Wrocławska), prof. dr hab. inż. Włodzimierz Czyczuła (Politechnika Krakowska), prof. dr hab. Juliusz Engelhardt (Uniwersytet Szczeciński), prof. dr hab. inż. Kazimierz Furtak (Politechnika Krakowska), dr inż. Lucjan Janas (Politechnika Rzeszowska), dr hab. inż. Piotr Kisielewski, prof. PK (Politechnika Krakowska), dr hab. inż. Kazimierz Kłosek, prof. PŚ (Politechnika Śląska), dr inż. Andrzej Kochan (Politechnika Warszawska), dr hab. Piotr Kozioł, prof. PK (Politechnika Krakowska), dr hab. inż. Andrzej Massel (Instytut Kolejnictwa), dr hab. inż. Waldemar Nowakowski, prof. Urad. (Uniwersytet Radomski), dr hab. inż. Filip Pachla, prof. PK (Politechnika Krakowska), prof. dr hab. inż. Elżbieta Pilecka (Politechnika Krakowska), prof. dr hab. inż. Marek Sitarz (Akademia WSB w Dąbrowie Górniczej), prof. dr hab. inż. Wiesław Starowicz (Politechnika Krakowska), dr hab. inż. Michał Strach, prof. AGH (Akademia Górniczo-Hutnicza im. S. Staszica w Krakowie), prof. dr hab. inż. Andrzej Szarata – Rektor Politechniki Krakowskiej, prof. dr hab. inż. Antoni Tajduś (Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie), prof. dr hab. inż. Kazimierz Towpik (Politechnika Warszawska), prof. dr hab. Paweł Wajda (Adwokat) CMS Cameron McKenna Nabarro Olswang Pośniak i Bejm sp.k., prof. dr hab. inż. Adam Wysokowski (Uniwersytet Zielonogórski).
Patronatem Medialnym Konferencję objęli: Nowoczesne Budownictwo Inżynieryjne, Przegląd Komunikacyjny, Transport Miejski i Regionalny oraz Mosty, Sektor Kolejowy.
Komitet Organizacyjny pracował w następującym składzie:
- Przewodnicząca – Józefa Majerczak
- Sekretarz organizacyjny – Janina Mrowińska
Członkowie: Beata Blak, Marek Błeszyński, Jerzy Hydzik, Anna Karpierz, Łukasz Kwapień, Sergiusz Lisowski, Zbigniew Marzec, Karol Nędza, Michał Patla, Sabina Puławska-Obiedowska, Stanisław Waligóra, Józef Wieczorek, Włodzimierz Żmuda
Tematyka poruszana na konferencji obejmowała w szczególności zagadnienia:
Nowoczesne technologie w projektowaniu, budowie, utrzymaniu, diagnostyce i eksploatacji infrastruktury szynowej oraz taboru szynowego do przewozu osób i rzeczy, w tym:
- Realizacja inwestycji kolejowych obecnej perspektywy, plany i zakładane efekty realizacji przedsięwzięć ujętych w KPK, KPK2, Kolej+, PP, KPO do roku 2030 (z perspektywą do roku 2032) oraz Strategia Rozwoju Infrastruktury Kolejowej na okres do 2030 roku.
- Programy inwestycyjne w aktualnym otoczeniu gospodarczym Polski i Unii Europejskiej, w tym przedsięwzięcia związane z dekarbonizacją transportu szynowego i rozwojem kolei opartej o odnawialne źródła energii oraz ochroną środowiska (drgania, hałas).
- Zamierzenia dotyczące rozwoju infrastruktury oraz przewozów osób i ładunków na wschodniej granicy Polski i Unii Europejskiej (relacje polsko – ukraińskie).
- Rola CPK w rozwoju spójnej sieci linii kolejowych w Polsce.
- Programy cyfryzacji transportu szynowego wspomagające zarządzanie infrastrukturą kolejową, w tym szanse i zagrożenia związane z wykorzystaniem sztucznej inteligencji.
- Zagadnienia związane z infrastrukturą kolejową m.in.: nawierzchnia, obiekty inżynieryjne, srk, energetyka, telekomunikacja, informatyka, geoinformatyka, w tym stan i plany wdrożenia systemu ERTMS, plany wdrożenia systemu zasilania prądem przemiennym 25kV 50Hz dla kolei w Polsce – wymagania i możliwości zasilania z krajowej sieci elektroenergetycznej, modelowanie informacji o budowaniu – BIM.
- Certyfikacja i dopuszczenia do eksploatacji podsystemów strukturalnych wynikających z interoperacyjności.
- Nowoczesne rozwiązania w taborze kolejowym, w tym rozwój, innowacje w maszynach i urządzeniach do utrzymania infrastruktury na zmodernizowanych liniach kolejowych.
- Rozwój transportu szynowego w aglomeracjach i poprawa dostępności w regionach, w tym doświadczenia w oparciu o realizowane infrastrukturalne inwestycje kolejowe (węzeł: warszawski; krakowski; łódzki); Program Kolej Plus.
- Kolej XXI wieku – prace badawczo-rozwojowe i wdrożenia innowacyjnych rozwiązań.
- Cyberbezpieczeństwo w transporcie szynowym.
- Potrzeby zmian w przygotowaniu kadry do realizacji zadań w transporcie szynowym tj. kształcenie na poziomie szkół średnich i wyższych.
Konferencja zgromadziła 698 osób. Uczestnicy konferencji to przedstawiciele: spółek Grupy PKP S.A., CPK, przewoźników, uczelni wyższych, Instytutu Kolejnictwa, firm projektowych, produkcyjnych i wykonawczych z Polski, Austrii, Belgii, Francji, Hiszpanii, Niemiec i Włoch zajmujących się problematyką wdrażania nowych technologii na kolei.
Goście konferencji
Swoją obecnością, rangę konferencji podkreślili:
- Ignacy Góra – Prezes Urzędu Transportu Kolejowego
- Łukasz Kmita – Poseł na Sejm RP
- Łukasz Smółka – Wicemarszałek Województwa Małopolskiego
- Karol Trzoński – Wiceprzewodniczący Państwowej Komisji Badania Wypadków Kolejowych, MSWiA
- Andrzej Szarata – Rektor Politechniki Krakowskiej
- Radosław Celiński – Członek Zarządu PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. – Dyrektor ds. finansowych i ekonomicznych;
- Grzegorz Kurdziel Członek Zarządu PKP Polskie Linie Kolejowe S.A.– Dyrektor ds. wsparcia operacyjnego;
- Piotr Majerczak – Członek Zarządu PKP Polskie Linie Kolejowe S.A.- Dyrektor ds. utrzymania infrastruktury;
- Radosław Kantak – Członek Zarządu Centralnego Portu Komunikacyjnego
- Mirosław Boryczko – Przewodniczący Rady Małopolskiej Okręgowej Izby Inżynierów Budownictwa w Krakowie;
- Adrian Furgalski – Prezes Zarządu Zespołu Doradców Gospodarczych TOR;
- Marita Szustak – Prezes Izby Gospodarczej Transportu Lądowego;
- Jacek Paś – Prezes Stowarzyszenia Inżynierów i Techników Komunikacji RP;
- Wawrzyniec Wychowański – Sekretarz Generalny Stowarzyszenia Inżynierów i Techników Komunikacji RP;
- Wiesław Starowicz – Prezes Honorowy Stowarzyszenia inżynierów i Techników Komunikacji RP;
- Janusz Dyduch – Prezes Honorowy Stowarzyszenia inżynierów i Techników Komunikacji RP;
Artykuły zostały wygłoszone w ośmiu sesjach merytorycznych, przy czym Sesja III i IV odbywały się równoległe
SESJA I: TRANSPORT SZYNOWY – WYZWANIA I ZAGROŻENIA
SESJA II: PROJEKTOWANIE I BEZPIECZEŃSTWO W TRANSPORCIE SZYNOWYM
SESJA III A: CYFROWA KOLEJ.
SESJA III B: NAWIERZCHNIA I PODTORZE
SESJA IV A: NOWOŚCI PRODUKTOWE W PORTFOLIO GRUPY KOMBUD pod patronatem merytorycznym: KOMBUD GROUP
SESJA IV B: INFRASTRUKTURA TRANSPORTU SZYNOWEGO cześć I
SESJA V: PLANOWANIE ROZWOJU KOLEI pod patronatem merytorycznym: Centralny Port Komunikacyjny Sp. z o.o.
SESJA VI: INFRASTRUKTURA TRANSPORTU SZYNOWEGO część II
Artykuły przygotowane na konferencję zostały opublikowane w Wydawnictwie Stowarzyszenia Inżynierów i Techników Komunikacji Rzeczpospolitej Polskiej Oddział w Krakowie, 352 strony zawierającym 18 artykułów recenzowanych i 2 referaty i prezentacje wygłoszone na konferencji.
ARTYKUŁY RECENZOWANE
Mirosław Antonowicz
Cyfryzacja jako element odporności przewozów kolejowych w czasach kryzysu
Aleksandra Ciastoń-Ciulkin, Sabina Puławska-Obiedowska, Mariusz Soboń
Nowe przystanki kolejowe jako szansa na zwiększanie roli kolei w obsłudze transportowej aglomeracji
Cezary Ciesielski, Juliusz Sołkowski
Kolejowy efekt progowy w obrębie przejazdów kolejowo-drogowych
Radosław Ćwiertnia, Krystian Glapiński
Praktyczne aspekty stosowania aso na liniach kolejowych w Polsce
Remigiusz Duszyński, Andrew Lees
Projektowanie nawierzchni kolejowych metodą numeryczną oraz mechanistyczno empiryczną
Juliusz Engelhardt
Nowy Jedwabny Szlak – trasy morskie i kolejowe
Łukasz Gruba
Cyberbezpieczeństwo RCA-CPK
Jacek Jarocki
Stan kolejowego szkolnictwa branżowego w Polsce
Wiktor Karpała
Przegląd stosowanych nawierzchni tramwajowych w Polsce
Andrzej Kazimierski
Detekcja stanów awaryjnych pantografów – DSAP
Andrzej Massel
Projektowanie infrastruktury kolejowej a potrzeby przewozowe
Filip Nowak, Piotr Kozioł
Współpraca wykonawców pasażerskiej infrastruktury kolejowej z otoczeniem: studium przypadku
Michał Pawłowski
Zastępcze materiały na warstwy ochronne podtorza
Aneta Pogorzelska-Szcześniak, Andrzej Kochan
Koncepcja środowiska symulacyjnego na potrzeby badania urządzeń pokładowych systemu ERTMS/ETCS
Mariusz Spyrka
Koncepcja wykorzystania kompozytowego materiału z odpadów polimerowych w strefie przejściowej mostów zintegrowanych
Michał Strach
Porównawcza analiza technik pomiaru drogi kolejowej w procesie regulacji osi toru
Piotr Szadkowski
Szybka naprawa podtorza kolejowego i nawierzchni tłuczniowej – RPM RS 900
Paweł Wontorski, Magdalena Dzierżak
Projektowanie struktury fot i sterowników obiektowych w systemie KSRK wg RCA-CPK
REFERATY I PREZENTACJE WYGŁOSZONE NA KONFERENCJI
Georg Folie
Alternatywne napędy maszyn w budownictwie kolejowym
Stanisław Kańka
Możliwości badawcze Laboratorium Badawczego Materiałów i Konstrukcji Budowlanych w aspekcie trwałości wybranych elementów nawierzchni kolejowych
Pierwszy dzień konferencji zakończył się uroczystą kolacją w hotelu, z Gwiazdą wieczoru Zespołem PECTUS a uczestnicy mieli okazję wysłuchać wspaniałego koncertu.
Drugi dzień konferencji zakończył się koleżeńską kolacją w hotelu, a w jej trakcie wystąpił Zespół muzyczny OMEN BAND.
W piątek, czyli w ostatnim dniu konferencji organizatorzy zaplanowali wycieczkę techniczno-turystyczną.
Pierwsza cześć obejmowała zwiedzanie nowego dworca kolejowego w Zakopanem. Kompetentni inżynierowie z Centrum Realizacji Inwestycji oprowadzili uczestników po terenie prowadzonej z dużym rozmachem inwestycji, obejmującej wymianę całkowitą układu torowego, nowych wysokich i długich na 400 m peronów, dostosowanych do wymagań unijnych oraz nowych – nowoczesnych urządzeń zabezpieczenia ruchu kolejowego. Z dużym zainteresowaniem uczestnicy oglądali nowe wiaty peronowe, z wykończeniem drewnianymi elementami imitującymi styl góralski. Zapoznano nas również z problemami natury geologicznej, jak i z kłopotami wynikającymi z licznych protestów okolicznych mieszkańców. Ponieważ pierwsze pociągi mają wjechać na nowy dworzec 22 grudnia 2023r. uczestnicy mieli okazję oglądać końcowe prace tej od dawna oczekiwanej, ale też skomplikowanej inwestycji.
W części drugiej autokar przewiózł uczestników w okolicę Wielkiej Krokwi i z przewodnikiem tatrzańskim udali się do Doliny Białego, nazywanej reglową pięknością Tatr. Z uwagi na padający całą noc śnieg, który uniemożliwiał szybki marsz grupa doszła jedynie do Sarnich Skałek. Dużą atrakcją były snujące się opowieści i ciekawostki góralskie wygłaszane ze swadą przez panią przewodnik.
Konferencja zgromadziła ponad 220 firm i instytucji, w tym 35 Partnerów Konferencji (1 Generalny, 4 Diamentowych, 3 Złotych, 12 Oficjalnych oraz 15 Partnerów Konferencji). Firmy zaprezentowały swoje osiągnięcia i wyroby w formie prezentacji, filmów oraz stoisk wystawowych.
GENERALNY PARTNER KONFERENCJI:
Centralny Port Komunikacyjny Sp. z o.o.
DIAMENTOWY PARTNER KONFERENCJI:
- Budimex S.A.
- Kombud Group
- Plasser Polska Spółka z o.o.
- TRACK TEC S.A.
ZłOTY PARTNER KONFERENCJI:
- Polbud-Pomorze Sp. z o.o.
- Przedsiębiorstwo Handlowo – Usługowe RAMATECH – INSTAL s.c.
- TINES Rail S.A.
OFICJALNY PARTNER KONFERENCJI:
- AARSLEFF sp. z o.o.
- Capaard Tech Sp. z o. o.
- EPUFLOOR Sp. z o.o.
- Firma Torowo-Spawalnicza „SPAW – TOR”
- Geotronics Dystrybucja Sp. z o.o.
- Griltex Polska Sp. z o.o.
- PRIMOST POŁUDNIE Sp. z o.o.
- Przedsiębiorstwo Napraw i Utrzymania Infrastruktury Kolejowej w Krakowie Spółka z o.o.
- P.U.T. GRAW Sp. z o.o. A GOLDSCHMIDT COMPANY
- Tensar Polska Sp. z o.o.
- Wielobranżowa i Projektowa Sp. z o.o. „MONAT”
- Wytwórnia Podkładów Strunobetonowych STRUNBET Sp. z o.o.
PARTNER KONFERENCJI:
- AMIBLU POLAND Sp. z o.o.
- ATLAS Poland Sp. z o.o.
- ASTE Sp. z o.o.
- BUDOKOP GEOTECHNIKA Sp. z o.o.
- COPMA POLSKA sp. z o.o.
- ELESTER Sp. z o.o.
- GEOARTNER INŻYNIERIA Sp. z o.o.
- HUFGARD POLSKA Sp. z o.o.
- Kolejowe Zakłady Automatyki SA
- LACROIX CITY MADRID S.A.U.
- Lifton Polska Sp.J.
- MSrail.pl
- Przedsiębiorstwo Robót Telekomunikacyjnych i Elektroenergetycznych „PROTEL” Sp. z o.o.
- Sekisui Chemicals GMBH
- System7 railtechnology GmbH
Opracowała: Janina Mrowińska – Sekretarz organizacyjny konferencji
Wnioski z XXII Konferencji Nowoczesne Technologie i Systemy Zarządzania w Transporcie Szynowym „NOVKOL” 2023
Komisja wnioskowa w składzie:
dr inż. Sabina Puławska-Obiedowska (Politechnika Krakowska, Katedra Systemów Transportowych);
dr inż. Beata Blak (PKP Polskie Linie Kolejowe S.A, Centrum Realizacji Inwestycji);
mgr inż. Marek Białek (PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. Dyrektor Biura Automatyki i Telekomunikacji);
mgr inż. Andrzej Kazimierski (PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. Dyrektor Biura Energetyki);
dr inż. Andrzej Kochan (Politechnika Warszawska);
mgr inż. Michał Patla (PKP Polskie Linie Kolejowe S.A, Centrum Realizacji Inwestycji);
mgr inż. Stanisław Waligóra (Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Komunikacji RP Oddział w Krakowie)
mgr inż. Michał Jasiak (Zastępca Dyrektora ds. Analiz w Biurze Strategii i Planowania, Projektowania i Inżynierii Podprogramu Kolejowego, Centralny Port Komunikacyjny Sp. z o.o.)
Przedstawia następujące wnioski:
- Potrzebny jest nieustający rozwój kolei w Polsce. Należy rozwijać zintegrowany system transportu kolejowego, oparty o koleje dużych prędkości.
- Rozmowy i decyzje dotyczące komponentu kolejowego CPK powinny być merytoryczne z wizją rozwoju kolei, z pominięciem polityki i emocji. W procesie planowania inwestycji kolejowych należy kierować się wiedzą oraz wykorzystywać nowoczesne narzędzia analityczne.
- Należy dążyć do uzyskania równowagi w zakresie finansowania kolei i dróg, poprzez zwiększenie nakładów finansowych na inwestycje kolejowe.
- Przy budowie kolei dużych prędkości (KDP) należy czerpać z doświadczeń krajów, które posiadają takie linie, by wyeliminować ryzyko popełnienia błędów podczas ich budowy. Przy budowie KDP jest ważne, oprócz stosowania rozwiązań certyfikowanych i sprawdzonych w Europie – sprowadzenie przede wszystkim technologii, a nie tylko montażu. Powinno się rozwijać krajową myślą techniczną w oparciu o rozwiązania przetestowane w Europie, także w zakresie produkcji, utrzymania i serwisu.
- Niezbędna jest ochrona interesów firm polskich i UE w zakresie infrastruktury krytycznej, w tym kolejowej oraz ochrona zasad konkurencji – reguła wzajemności.
- Cyfryzacja kolei powinna być wdrażana na podstawie starannie opracowanej całościowej strategii, przy udziale specjalistycznych podmiotów i instytucji.
- Zastosowanie technologii informatycznych, sztucznej inteligencji itp. w codziennej eksploatacji kolei jest warunkiem zachowania, w zmieniającym się otoczeniu gospodarczym, efektywności działania, a przez to konkurencyjności transportu kolejowego.
- Kolej, wdrażając proces cyfryzacji, powinna uwzględnić szybko rozwijającą się sztuczną inteligencję.
- Wzrost atrakcyjności kolei można uzyskać poprzez digitalizację, polegającą m.in. na: ujednoliceniu systemów i standardów, kodowaniu, eliminacji problemów na granicach, tzw. system jednego okna.
- Przy opracowaniu dokumentacji projektowej należy uwzględniać zasady projektowania uniwersalnego – „dla wszystkich”. Konieczne jest zastosowanie projektowania uniwersalnego w strategiach rozwoju, szczególnie w centrach przesiadkowych.
- Zachodzi konieczność rozwoju w skali sieci linii kolejowych systemu Detekcji Stanów Awaryjnych Pantografów celem przeciwdziałania/zapobiegania potencjalnym awariom na styku pantograf sieć trakcyjna.
- Należy dążyć do cyfryzacji projektowania systemów sterowania ruchem kolejowym. W tym celu potrzebne są standardy projektowania, które będą niezależne od konkretnych narzędzi.
- Należy dążyć do standaryzacji rozwiązań w zakresie systemów kierowania i sterowania ruchem kolejowym (ksrk). Wymagania EULYNX to podejście umożliwiające ujednolicenie wymagań oraz środków cyberbezpieczeństwa dla systemów ksrk na poziomie europejskim.
- Należy dążyć do wdrażania nowoczesnych systemów TMS (ang. Traffic management system) w celu dalszej automatyzacji sterowania ruchem kolejowym na poziomie dyżurnego ruchu.
- Wymagania przewozowe, w okresie życia poszczególnych obiektów infrastrukturalnych (w szczególności linii kolejowych, stacji, terminali), będą ulegały zmianom, dlatego bardzo ważne jest zapewnienie adaptowalności infrastruktury do tych zmian. Opracowując projekty budowy nowych oraz modernizacji istniejących linii kolejowych powinno się uwzględnić możliwość przyszłego zwiększenia: maksymalnej prędkości pociągów, dopuszczalnego nacisku osi, maksymalnej długości składu pociągów, potoków ruchu pociągów. Przy projektowaniu układu geometrycznego linii kolejowych należy kierować się zasadą, którą można określić jako „projektowanie z perspektywą”. Wskazane jest w szczególności unikanie projektowania łuków o promieniach minimalnych dla zakładanej kombinacji prędkości pociągów. W celu umożliwienia przyszłego wydłużenia torów stacyjnych, rekomendowane jest maksymalne wydłużenie równi stacyjnej, a także unikanie projektowania łuków bezpośrednio przylegających do głowic rozjazdowych.
- Konieczny jest systemowy (na poziomie krajowym) proces koordynacji działań np. GDDKiA, PKP PLK S.A., samorządów w kwestiach nośności obiektów, ułatwień dla pasażerów o zwiększonych trudnościach poruszania się oraz integracji różnych środków transportu.
- Istnieje duża potrzeba odbudowy i kształcenia kadry kolejowej: na poziomie zawodowym w szkołach średnich, a następnie na etapie studiów wyższych.
- Konieczna jest współpraca szkół i uczelni zarządcami infrastruktury oraz firmami działającymi na rzecz transportu szynowego celem zwiększania liczby uczniów i studentów kształcących się w zawodach kolejowych.
- Kwalifikacje zawodowe personelu kolejowego powinny być poszerzone o wiedzę z zakresu zastosowań technologii cyfrowych.
- Zasadne jest kontynuowanie Konferencji Naukowo-Technicznej „Nowoczesne technologie i systemy zarządzania w transporcie szynowym” jako formy wymiany wiedzy, doświadczeń i poglądów dotyczących szerokiego spektrum bieżącej problematyki w transporcie szynowym.
Zdjęcia: Wojciech Wojas, Tomasz Filiciak
