Norbert Chamier-Gliszczyński: Problematyka monitorowania i oceny w planowaniu zrównoważonej mobilności miejskiej
Streszczenie: W artykule przedstawiono problematykę monitorowania oraz oceny w planowaniu zrównoważonej mobilności miejskiej. Analizowane zagadnienie stanowi istotny element przyjętych planów zrównoważonej mobilności miejskiej. Zdefiniowano proces monitorowania i oceny, a także dokonano identyfikacji charakterystycznych elementów analizowanych procesów. Uwzględniając złożoność zagadnienia określono model monitorowania i oceny planu zrównoważonej mobilności miejskiej, w którym jako elementy wyróżniono strukturę sieci mobilności, model podróżnych, organizację mobilności i zbiór wskaźników oceny planu zrównoważonej mobilności miejskiej. Na etapie opisu elementów struktury modelu przedstawiono metodologię formułowania wskaźników oceny rozważanego planu.
Identyfikując rzeczywiste wskaźniki oceny odniesiono się do już opracowanych oraz przyjętych planów zrównoważonej mobilności miejskiej. Na tej podstawie przeprowadzono analizę funkcjonowania określonych wskaźników oceny na przykładzie tych planów.
Słowa kluczowe: monitorowanie, ocena, wskaźniki oceny, plan zrównoważonej mobilności miejskiej
Urszula Duda-Wiertel: Konsekwencje zmiany dostępności przestrzeni parkingowej we wrażliwych obszarach centrów miast
Streszczenie: Artykuł prezentuje wnioski oparte na wynikach własnych badań przeprowadzonych w obszarze śródmieścia Krakowa w zakresie deficytu miejsc parkingowych oraz możliwych skutków, w szczególności ekonomicznych, ingerencji w poziom dostępności przestrzeni parkingowej centralnych obszarów dużych miast. Na podstawie przeglądu literatury oraz przeprowadzonych badań ankietowych i pomiarów terenowych ustalono, że w rejonach o słabej dostępności wolnej przestrzeni parkingowej (centrach dużych miast) występuje ruch związany wyłącznie z poszukiwaniem wolnego miejsca do zaparkowania pojazdu. Ruch związany z poszukiwaniem miejsca parkingowego jest przemieszczeniem wymuszonym, zależnym od aktualnej sytuacji parkingowej obszaru, potęgującym (często występujące w obszarach śródmieścia) zatłoczenie sieci ulicznej. Udział ruchu motywowanego poszukiwaniem wolnego stanowiska w ruchu ogólnym jest zróżnicowany, a koszty ponoszone przez użytkowników systemu transportowego, generowane przez te przemieszczenia, niepotrzebnie zwiększają poziom kosztów pochodzących z transportu. Na podstawie przeprowadzonych badań i analiz oszacowano koszty ekonomiczne czasu traconego przez kierowców i pasażerów podczas wykonywania przejazdów generowanych poszukiwaniem wolnego stanowiska parkingowego, koszty eksploatacji ich pojazdów, a także poziom oraz koszty emisji zanieczyszczeń powietrza. Wyznaczone wartości strat i kosztów ekonomicznych, będące skutkiem przemieszczeń wyłącznie w celu znalezienia wolnego miejsca do zaparkowania w skali roboczego tygodnia, miesiąca lub roku stanowią bardzo duże straty i wskazują poziom oszczędności, którą można osiągnąć, eliminując lub choćby zmniejszając liczbę samochodów przemieszczających się tylko i wyłącznie w tym celu po ulicach śródmieścia. Koszty ponoszone w procesie poszukiwania stanowiska porównano z przeciętnymi kosztami podróży do centrum miasta samochodem indywidualnym oraz środkiem komunikacji publicznej.
Słowa kluczowe: parkowanie, strefa płatnego parkowania, koszty transportu, ochrona środowiska
Arkadiusz Drabicki, Andrzej Szarata, Rafał Kucharski: Analiza symulacyjna postulowanych zmian w ciągu III oraz II obwodnicy Krakowa i ich oddziaływania na układ drogowy miasta pod kątem potencjalnego zjawiska ruchu wzbudzonego
Streszczenie: Niniejsza praca przedstawia wyniki analiz symulacyjnych pod kątem zjawiska tzw. ruchu wzbudzonego, które można często obserwować przy projektach rozbudowy układu drogowego w miastach: realizacja inwestycji takich jak: budowa bezkolizyjnych tras, poszerzanie dróg itd. przynosi tylko chwilową poprawę („ulgę”) dla ruchu samochodowego, a po pewnym czasie korzyści z realizacji projektu są dużo niższe lub mogą wręcz całkowicie zaniknąć. Zjawisko to jest związane z tzw. elastyczną reakcją popytu drogowego, czyli pojawieniem się dodatkowej liczby podróży samochodowych w wyniku poprawy warunków podróżowania w sieci drogowej. Jest to o tyle istotne zjawisko, że już nawet niewielki poziom wzbudzenia ruchu wyraźnie niweluje początkową poprawę w parametrach podróży – a niekiedy może nawet przesądzić o nieefektywności danej inwestycji. W artykule omówiono wyniki prac przeprowadzonych na modelu makrosymulacyjnym miasta Krakowa, gdzie analizom poddano projekty przemian układu drogowego w zachodniej części miasta: budowa III obwodnicy (Trasa Zwierzyniecka, Pychowicka i Łagiewnicka) oraz możliwe dalsze zwężenie II obwodnicy (Aleje Trzech Wieszczów). W analizach symulacyjnych przedstawiono, jak potencjalnie może zmienić się obraz funkcjonowania sieci drogowej w wyniku uwzględnienia reakcji w zachowaniach podróżnych (elastyczność popytu). Jak pokazują wyniki prognoz, budowa III obwodnicy przyniesie co prawda wyraźną poprawę warunków podróżowania w sieci drogowej, ale pojawienie się ruchu wzbudzonego w znacznym stopniu zniweluje skalę oczekiwanych korzyści – i dopiero dalsze ograniczanie ruchu w korytarzu II obwodnicy pozwoli na skuteczną redukcję uciążliwości ruchu drogowego w obszarze śródmieścia. Co więcej, okazuje się, że w kontekście budowy III obwodnicy – po uwzględnieniu zjawiska elastyczności popytu – dalsze zwężenie II obwodnicy nie będzie skutkować znaczącym pogorszeniem parametrów podróży w skali całego miasta (mierzonych np. prędkością średnią). Wskazuje to zatem, że realizacja obu projektów drogowych wydaje się być rozwiązaniem optymalnym w kontekście długofalowej strategii kształtowania układu transportowego Krakowa.
Słowa kluczowe: Kraków, model transportowy, III obwodnica, elastyczność popytu, ruch wzbudzony
Danuta Bartkowiak: 200 Rocznica urodzin inż. Ernesta A. Malinowskiego
Streszczenie: W roku 2018 obchodzimy nie tylko 100. rocznicę odzyskania niepodległości Polski, ale również 200-lecie urodzin jednego z naszych najsłynniejszych inżynierów – Ernesta A. Malinowskiego, twórcy do niedawna najwyższej na świecie, kolei transandyjskiej w Peru, prawdziwego cudu techniki XIX wieku. Malinowski nie doczekał niepodległej Polski, ale całym swoim życiem i pracą sławił na świecie imię ojczyzny brutalnie wymazanej wówczas z mapy Europy przez zaborców. Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Komunikacji RP ogłosiło 2018 – Rokiem Ernesta Malinowskiego i patronuje jubileuszowym obchodom, w których bierze również udział Ambasada Republiki Peru. Plan obfituje w liczne i ciekawe wydarzenia kulturalne oraz naukowe.
Słowa kluczowe: Ernest A. Malinowski, kolej transandyjska, budownictwo kolejowe, inżynierowie polscy na obczyźnie
Jacek Malasek: Wpływ na funkcjonowanie miasta współdzielenia samochodu, zamiast jego posiadania
Streszczenie: Nowe technologie w dziedzinie łączności, cyfryzacji i automatyzacji umożliwiają obecnie rozwój usług związanych ze współdzieleniem pojazdów, organizowanych przez miasta lub firmy komercyjne. Trwa testowanie systemów carsharingu elektrycznych pojazdów autonomicznych i minibusów na wezwanie (ridesharing) – ułatwiających w szczególności mobilność osobom niepełnosprawnym. Wraz z rozwojem systemów mobilności współdzielonej i smartfonowych aplikacji dla carsharingu powstają nowe modele biznesowe obsługi miejskich przewozów pasażerskich. Sukcesy operatorów carsharingu i ridesharingu skłaniają do szczegółowych analiz skutków współdzielenia pojazdów autonomicznych w koegzystencji z, jeszcze długo dominującymi w ruchu miejskim, samochodami tradycyjnymi. Bardzo obiecujące wyniki scenariuszy modelowych doprowadziły do podjęcia prób pogłębionej symulacji wpływu wdrożenia współdzielenia pojazdów na funkcjonowanie systemu transportu w dużych miastach europejskich: Lizbonie i Helsinkach. W wyniku zastąpienia samochodów prywatnych transportem współdzielonym w aglomeracji lizbońskiej ogólna liczba pojazdo-kilometrów w godzinach szczytu zmniejsza się, w porównaniu ze stanem obecnym, o 55%, a emisja CO2 o 62%, przy jednoczesnej redukcji niezbędnej powierzchni parkingowej aż o 95%. Podobne rezultaty odnotowano również w Helsinkach.
Słowa kluczowe: współdzielenie pojazdów, carsharing, urbanistyka, technologie innowacyjne
