Klub Seniora SITK w Krakowie wraz z Oddziałem SITK RP w dniach 25-26 maja 2019 r. zorganizował wyjazd techniczno-integracyjny do Przemyśla pod hasłem: Zwiedzamy Suchy Port Przeładunkowy Hurko – Medyka – Żurawica, komunikację przestawczą wagonów, miasta Przemyśl i Jarosław oraz zamek w Krasiczynie.
W dniu wyjazdu, po okresie nieustannych deszczy, uczestnicy wyjazdu – 16 osób spotkali się o godzinie 6.00 rano przed dworcem kolejowym Kraków Płaszów, skąd przy pięknej, słonecznej pogodzie rozpoczęli podróż mikrobusem kierowanym przez p. Dariusza. Autostrada wiodąca z Krakowa na wschód jest kontynuacją odwiecznego szlaku handlowego z Kijowa do Krakowa, przy tej drodze wyrastały i rozwijały się historyczne miasta:
Przemyśl, Jarosław, Łańcut, Rzeszów, Ropczyce Dębica, Tarnów, Bochnia i Wieliczka. W czasie podróży wróciła deszczowa pogoda, ale Województwo Podkarpackie powitało uczestników ciepłą, słoneczną aurą.
W Przemyślu na naszą grupę czekał p. inż. Mariusz Piasecki – Starszy Specjalista Oddziału Operacyjnego PKP CARGO, który poprowadził część merytoryczną wycieczki. Na początku uczestnicy przeszli tunelem pod torami na długi peron Dworca Kolejowego Przemyśl, na końcu którego rozpoczyna się punkt przestawczy wagonów osobowych, stanowiący zespół urządzeń składający się z: toru, kompletu podnośników typu Kutrufa 4×4,5 T do jednoczesnego podnoszenia całego składu pudeł wagonów osobowych (po wcześniejszym wywiązaniu wózków), układu przeciągarek linowych do przetaczania wózków normalnych i szerokotorowych oraz dźwignica stała o udźwigu 10 T do przenoszenia tych wózków do parków magazynowych.
Technologia pracy stanowiska przestawczego ma zapewnić wykonanie operacji wymiany kompletnych wózków ze składów wagonów normalnotorowych z szerokotorowymi i odwrotnie w określonym czasie około 25 minut. Operacja ta jest przeprowadzana bez opuszczania wagonów przez pasażerów. Stanowisko to zostało wybudowane na podstawie projektów wykonanych w Krakowskim Biurze Projektów Kolejowych w latach 70. ubiegłego wieku i było intensywnie wykorzystywane do obsługi ruchu międzynarodowego PKP w kierunkach: Bułgaria, Rumunia i ZSRR. Obecnie stanowisko jest nieczynne, ale pozostaje w dobrym stanie.
Następnymi zwiedzanymi obiektami były urządzenia do przeładunku towarów masowych z wagonów szerokotorowych do normalnych. Stacja Żurawica to duża stacja rozrządowa rejonu przeładunkowego, na której zlokalizowano m. in. punkt przeładunku gotowych wyrobów hutniczych (np. blachy, gąski) oraz punkt przeładunku paliw płynnych – całych składów cystern kolejowych z torów szerokich na normalne według technologii przestawiana wagonów pasażerskich z zastosowaniem suwnicy bramowej zamiast przeciągarki linowej. Aktualnie stanowisko to jest czynne.
Kolejny zwiedzany obiekt to urządzenia na stacji Hurko – Medyka, które przeznaczone były do przeładunku rudy żelaza importowanej z ZSSR. Zbudowano trzy ogromne pełnopociągowe estakady, z których rozładowywano rudę z wagonów szerokotorowych na podstawiane poniżej wagony normalne. Obecnie wykorzystywana jest jedna estakada.
Z przeładunkiem rudy związanych jest szereg problemów technicznych, m.in. rozmrażanie rudy. Uczestnicy mieli możliwość zapoznania się z urządzeniami jednej z czynnych rozmrażalni oraz z zastosowaną technologią. Pomimo letniej pory rozmrażalnia musi być utrzymywana w ciągłej gotowości. W całopociągowej hali zbudowana jest instalacja do ogrzewania wszystkich wagonów w składzie ciepłym powietrzem kierowanym z góry; dla górnej warstwy temperatura wynosi ok. 200 oC, przenikając przez ładunek temperatura spadała do 80 oC przy podłodze wagonu. Taka temperatura nie powoduje uszkodzenia podłogi i mażnic w zestawie kołowym. Czas rozmrażania w zależności od stopnia zmrożenia wynosi ok. 24 do 30 godzin.
Opisując zwiedzane obiekty Suchego Portu Przeładunkowego i komunikacji przestawczej należy zauważyć, że kol. Janusz Magrysz i Jerzy Bąkowski w początkach swej kariery zawodowej, wiele lat temu włożyli ogrom pracy i zaangażowania w powstawanie wielu spośród zwiedzanych obiektów. Kol. Janusz Magrysz był projektantem szeregu spośród nich, a kol. Jerzy Bąkowski był zaangażowany w budowę pierwszej estakady przeładunkowej w Hurko – Medyce.
Kolejnym punktem programu zwiedzania był wjazd nowo wybudowaną drogą, składającą się wyłącznie z ostrych serpentyn, na parking pod Kopcem Tatarskim. Stąd, stromo pod górę, uczestnicy wyszli pieszo na szczyt, z którego przy dobrej pogodzie rozciąga się oszałamiający widok na miasto i okolice. Kopiec Tatarski to usypane na wysokość 12 m wzniesienie o kształcie podłużnego trójkąta. Według legendy powstał w V w. jako grób Attyli, wodza koczowniczego plemienia Hunów, według innego podania jest to mogiła księcia Przemysława – mitycznego założyciela miasta. Najbardziej wiarygodna opowieść dotyczy najazdów tatarskich w XVI w., którzy ponieśli klęskę i pochowali tutaj chana, na pamiątkę zwycięstwa nad Tatarami ta część Przemyśla ma nazwę – Zniesienie.
Po zakończeniu zwiedzania uczestnicy zakwaterowali się w Hotelu Europejskim w Przemyślu, a w godzinach popołudniowych zwiedzili miasto z panią przewodniczką, która w barwny sposób przybliżyła historię najważniejszych zabytków Przemyśla. Położenie na styku Karpat i Kotliny Sandomierskiej spowodowało, że przez osadę wiodły szlaki handlowe łączące Wschód z Europą Zachodnią. Z osady w IX wieku powstał gród na pograniczu polsko-ruskim, który stanowił przedmiot ustawicznych walk. W X w. rozwinął się ośrodek handlu i kolonia kupców żydowskich. W roku 988 Przemyśl został zajęty przez księcia Włodzimierza, w roku 1018 odbity przez Bolesława Chrobrego, a w roku 1031 odebrany przez książąt Rusi. W XIII w. miasto było ośrodkiem księstwa ruskiego, w roku 1340 zostało opanowane przez Kazimierza Wielkiego, który rozbudował zamek. Prawo magdeburskie nadane w roku 1389 przez Władysława Jagiełłę spowodowało szybki rozwój miasta. Powstawały wspaniałe budowle sakralne różnych wyznań. W czasie rozbiorów Austriacy zamienili miasto w twierdzę, która przez wiele miesięcy w czasie I Wojny Światowej była oblegana. W czasie II Wojny Światowej ponad 40% miasta legło w ruinie, a ilość ludności zmniejszyła się o 50%. Obecnie miasto jest odbudowane i zachwyca swoją urodą.
W drugim dniu wyprawy uczestnicy udali się do Krasiczyna, gdzie w XVI w. Stanisław Krasicki rozbudował dwór nad brzegiem Sanu. Powstało założenie obronne z czterema basztami (każda w innym stylu), zamek wybudowany został w stylu renesansowo-manierystycznym. Właściciele często się zmieniali, w czasie gdy rządził tu Leon Sapieha, pożar zniszczył wnętrza, ocalała tylko kaplica. W czasie remontu zmieniono wygląd zamku. Podczas wojen rezydencja została rozkradziona i zdewastowana. Obecnie odnowiona zachwyca wyglądem zewnętrznym, szczególnie piękne są unikatowe dekoracje sgraffitowe na ścianach zamku.
W drodze powrotnej uczestnicy odwiedzili piękne odnowione miasto Jarosław, założone przez księcia kijowskiego Jarosława Mądrego w roku 1031, które w 1349 roku zostało przyłączone do Polski przez Kazimierza Wielkiego. Było bogatym miastem handlowym, słynęło na całą Europę z handlu wołami – kroniki podają, że w ciągu roku sprzedawano ok. 40 tys. zwierząt. W czasie wojen miasto było bardzo niszczone. Obecnie pieczołowicie odrestaurowano renesansowe budowle, które zachwycają przy pięknej słonecznej pogodzie.
Opracowanie: Janusz Magrysz – Przewodniczący Klubu (część techniczna)
Jerzy Bąkowski – Sekretarz Klubu (część turystyczna)
Zdjęcia: Anna Bujak
Stanisław Dziedzic
